Μια προσέγγιση στο “Saudi Vision 2030”

Της Αγγελικής Χαραλαμποπούλου, Κέντρο Ανατολικών Σπουδών

Τη Δευτέρα 25 Απριλίου το Υπουργικό Συμβούλιο της Σαουδικής Αραβίας ενέκρινε το φιλόδοξο 15ετές σχέδιο για αναδιάρθρωση της οικονομίας με στόχο τη μείωση της εξάρτησής της από το πετρέλαιο, ονόματι “Saudi Vision 2030”. Μετά την ανακοίνωση του σχεδίου, ο βασιλιάς Salman δήλωσε ότι πιστεύει πως οι πολίτες θα συνεργαστούν προς την υλοποίηση αυτού του σχεδίου, ενώ ο Πρίγκιπας και Υπουργός Άμυνας, Mohammed bin Salman δήλωσε χαρακτηριστικά: «Mέχρι το 2020, θα είμαστε σε θέση να ζούμε χωρίς το πετρέλαιο». Η υλοποίηση του αναμένεται να ξεκινήσει από το 2017 ενώ για τη κρατική χρηματοδότηση καθησύχασε του πολίτες ότι θα υπάρξει αναδιάρθρωση και όχι περικοπή δημοσίων δαπανών.

Παράλληλα, ο Πρίγκιπας Salman ανακοίνωσε τη πώληση ποσοστού όχι πάνω του 5% του κρατικά ελεγχόμενου κολοσσού Saudi Aramco, η αξία του οποίου εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα δύο τρις. δολάρια. Η πώληση θα πραγματοποιηθεί μέσω αρχικής δημόσιας προσφοράς (IPO) ενώ υπάρχει επιπλέον βούληση για μετατροπή της Aramco σε μια ανώνυμη εταιρεία επενδύσεων χαρτοφυλακίου (holding company) με εκλεγμένο διοικητικό συμβούλιο, προσθέτοντας πως οι θυγατρικές του ομίλου θα πρέπει επίσης να πουληθούν μέσω IPO.

Ωστόσο, οι αναλυτές εκφράζουν συγκεκριμένες επιφυλάξεις επί του αραβικού σχεδίου. Αρχικά, κατά πόσο είναι ρεαλιστική η υλοποίηση του. Είναι γεγονός ότι υπάρχει ένα πολύ καλό momentum πίσω από τους σαουδικούς σχεδιασμούς, κάτι που φάνηκε στις κεφαλαιακές κινήσεις όπου δραστηριότητα υπήρξε μόνο στις μεγάλες μετοχές (blue-chips). Εντούτοις, παρελθούσες μεταρρυθμίσεις στο τομέα, εκτός από το θετικό κλίμα υστερούσαν ανάλογων κινήτρων. Τους τελευταίους μήνες η Σαουδική Αραβία βιώνει έντονη πίεση στα μακροοικονομικά μεγέθη της με αποτέλεσμα το 2015 να σημειώσει έλλειμμα ρεκόρ 98 δις. Δολαρίων. Η πίεση του Ιράν για ανακατάληψη του μεριδίου της αγοράς πριν τις κυρώσεις έχει δημιουργήσει τεράστια δημοσιονομικά προβλήματα στις χώρες εντός και εκτός ΟΠΕΚ. Αυτό λοιπόν είναι ένα βασικό κίνητρο απεξάρτησης από το πετρέλαιο δεδομένου ότι, όπως αναφέρουν αναλυτές, η ζήτηση πετρελαίου δεν αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, πόσο μάλλον να καλύψει την συνεχώς αυξανόμενη υπερβάλλουσα προσφορά. Η έξοδος του Ιράν στις αγορές θα συνεχίζει να πιέζει τις κατά κόρον πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, ειδικά όταν πετύχει το στόχο των 4 εκατ. βαρελιών την ημέρα. Η ρωσική υποστήριξη στους στόχους του Ιράν έχουν διχάσει τη βιομηχανία πετρελαίου και τείνει να δοκιμάζει τις αντοχές των εμπλεκόμενων χωρών. Σε αυτό το σημείο, η σαουδική βιομηχανία πωλώντας μερίδιο του πετρελαϊκού κολοσσού, θα καταστήσει το Ριάντ σημαντικό για μετόχους εκτός Σ. Αραβίας. Η κατάσταση αυτή ίσως καταφέρει να βελτιώσει τη θέση στην όποια έχει περιέλθει λόγω της αντιπαλότητας με το Ιράν και της αναποτελεσματικότητας του ΟΠΕΚ, καταφέρνοντας να ασκήσει πίεση διαμέσου επιπλέον «παικτών».

Τέλος, το Ριάντ πρέπει να λάβει υπόψη πως η εφαρμογή του σχεδίου απεξάρτησης απαιτεί εκλεπτυσμένους χειρισμούς σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι δεν είναι τόσο οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που θα αποτελέσουν πρόβλημα αλλά το θρησκευτικό κατεστημένο και η επιχειρηματική ελίτ. Ο ιδιωτικός τομέας αναμένει ρυθμίσεις που θα είναι εξίσου συμφέρουσες με τον δημόσιο τομέα, δεδομένου ότι βασικό εργαλείο πραγματοποίησης του σχεδίου είναι οι ξένες επενδύσεις και η τεχνογνωσία δυνητικών εξωτερικών εταίρων.

Συμπερασματικά, ο πρίγκιπας Salman έχει ενώπιον του μια πολύ μεγάλη ευκαιρία με πολύ δύσκολα βήματα πραγματοποίησης. Σε ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό θα μπορούσαμε να δούμε πολλές πετρελαιοπαραγωγούς χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής να στρέφουν την ενεργειακή παραγωγή τους προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι παράγοντες του κλίματος αλλά και του αυξανόμενου κορεσμού του πετρελαίου στρέφουν τις οικονομίες προς εναλλακτικά «ισχυρά χαρτιά». Η ενεργειακή παράδοση αυτών των χωρών μπορεί με τους κατάλληλους χειρισμούς να μεταβάλλει τη παραγωγή προς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή, όπου υπάρχει ακόρεστη προσφορά. Αυτό το σχέδιο ίσως είναι από τα πιο διορατικά που έχουν ανακοινωθεί το τελευταίο καιρό ενώ μια συγκρατημένη αισιοδοξία είναι διάχυτη σε όλους τους επιχειρηματικούς και κυβερνητικούς κύκλους, Η εφαρμογή και η αποτελεσματικότητα του μένει να αποδειχθούν.

Πηγές:

1. Analyst view: Saudi Arabia’s Vision 2030 reform plan, 25/4/16 http://www.reuters.com/article/us-saudi-plan-reaction-idUSKCN0XM1FX
2. Εγκρίθηκε το 15ετές Σχέδιο Απεξάρτησης της Σαουδικής Αραβίας Από το Πετρέλαιο, 26/4/16http://www.energia.gr/article.asp?art_id=104570
3. A Bright Future for Solar Power in the Middle East, 22/4/16   https://www.stratfor.com/analysis/bright-future-solar-power-middle-east

link: http://www.kans.gr/